Kategori: Makaleler

Gözün Siyah Kısmına Ne Denir? Işığın Kapısı Üzerine Antropolojik ve Bilimsel Bir Yolculuk Göz, insanın dünyayla kurduğu en eski ve en güçlü iletişim araçlarından biridir. Gözün siyah kısmı olarak bilinen bölüm, tıpta pupilla yani pupilla olarak adlandırılır. Bu küçük siyah daire, yalnızca ışığın göze girdiği bir delik değildir; aynı zamanda insanın evrende nasıl “gördüğünü” ve “anladığını” şekillendiren derin bir semboldür. Pupilla, hem biyolojik bir yapıyı hem de binlerce yıldır kültürlerin anlam yüklediği bir metaforu temsil eder. Pupilla: Antik Dünyadan Günümüze Bir Terimin Yolculuğu Kelime kökeni Latince pupillaya, yani “küçük kız” anlamına dayanır. Antik Romalılar, gözdeki yansımanın minik bir insan suretine…

Cırcır Böceği Neyin Habercisi? Romantizmi Bırakalım, Gerçeklerle Yüzleşelim Şunu net söyleyeyim: “Cırcır böceği huzurun, bereketin, yazın habercisidir” cümlesi kulağa hoş geliyor ama eksik—ve çoğu zaman yanıltıcı. Evet, yaz akşamlarını fon müziği gibi saran o “cırrr-cırrr” sesinin bir büyüsü var. Ama büyünün ardına bakınca karşımıza çıkan şey şiir değil; ısınan hava, çiftleşme çağrısı, yaşam alanı kalitesi ve bazen de ev içi bakım açıkları. Gelin, romantik etiketleri bir kenara bırakıp “Cırcır böceği neyin habercisi?” sorusunu cesurca masaya yatıralım. Manşetleri Sorgulayalım: Mit mi, Gerçek mi? “Uğur getirir”, “evde cırcır böceği varsa rızık artar”, “yağmur yakındır”… Bu iddialar kültürel olarak cazip ama bilimsel dayanağı…

Özet: “1000 rejim”, konuşma dilinde çoğunlukla günde yaklaşık 1000 kilokalorilik (kcal) düşük enerjili bir beslenme planını ifade eder. Bu düzey, birçok yetişkin için bazal gereksinimin altında kalabilir; hızla kilo verdirse de besin yetersizlikleri, safra taşı riski ve metabolik adaptasyon gibi sorunları tetikleyebilir. Çok düşük kalorili diyetler (≤800 kcal) yalnızca tıbbi gözetimle önerilir; 1000 kcal da çoğu kişi için profesyonel rehberlik olmadan sürdürülebilir değildir. Kaynaklı notlar yazı içinde. 1000 Rejim Nedir? Popüler Kür mü, İnce Ayar Gerektiren Bir Metabolik Deney mi? Hadi dürüst olalım: “1000 rejim” kulağa hızlı çözüm gibi geliyor. Tartıya her çıkışta düşen sayılar, gardıropta yeniden olan pantolonlar, sosyal…

Görüntü İşleme Programlarının Toplumsal Anlamı: Görüntülerin Ötesinde Bir Analiz Bir sosyolog olarak, insan davranışlarını, kültürel kalıpları ve teknolojinin toplum üzerindeki etkilerini gözlemlemek her zaman büyüleyici olmuştur. Özellikle görüntü işleme teknolojileri, sadece teknik bir ilerleme değil, aynı zamanda bireylerin ve toplumsal yapıların birbirine nasıl baktığını da dönüştüren bir süreçtir. Görüntüler artık yalnızca estetik değil; kimliklerin, güç ilişkilerinin ve toplumsal normların yeniden üretildiği birer simgedir. Teknolojinin Sosyolojik İzleri Görüntü işleme programları, bugün güvenlik sistemlerinden tıp alanına, sanattan reklamcılığa kadar pek çok sektörde kullanılmaktadır. Ancak bu teknolojinin en derin etkilerinden biri, toplumsal algı biçimlerini şekillendirmesidir. Örneğin, yüz tanıma teknolojileri yalnızca kimlik doğrulamakla kalmaz;…

Grek Yazısı Nedir? Ekonomik Kararların Alfabesi Üzerine Bir Analiz Bir Ekonomistin Gözünden: Seçimlerin, Kaynakların ve Sembollerin Dünyası Ekonomi, en temelde kıt kaynaklarla sonsuz ihtiyaçlar arasındaki dengeyi kurma çabasıdır. Her karar, bir tercihin ve bir fedakârlığın ürünüdür. Ancak insanlık tarihi, bu kararların yalnızca rakamlarla değil, sembollerle de yazıldığını gösterir. İşte Grek yazısı bu bağlamda yalnızca bir dilin değil, bir ekonomik zihniyetin de simgesidir. Çünkü alfabe dediğimiz şey, üretimin, iletişimin ve bilginin paylaşım biçimidir — yani, her ekonominin görünmeyen altyapısıdır. Peki, Grek yazısı nedir ve ekonomik düşüncenin tarihinde neden bu kadar önemli bir yere sahiptir? — Grek Yazısının Kökeni: Bilginin Piyasaya Girişi…

Cam Vantuzu Ne İşe Yarar? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Derinlemesine Bir Bakış Hayatta en basit görünen şeylerin, aslında düşündüğümüzden çok daha derin anlamlara sahip olduğunu fark ettiniz mi? Bir cam vantuzunu ele alalım mesela… İlk bakışta sadece bir araç gibi görünebilir; oysa ardındaki işlev, kültürel anlam ve kullanım alanları bize dünyaya bambaşka bir pencereden bakma imkânı sunar. Bu yazıda, cam vantuzlarının ne işe yaradığını yalnızca teknik olarak değil, aynı zamanda küresel ve yerel bakış açılarıyla da irdeleyeceğiz. Çünkü her nesne, her araç, içinde yaşadığımız dünyanın küçük ama anlamlı bir yansımasıdır. Cam Vantuzu Nedir? Basit Bir Araçtan Fazlası Cam vantuzu, adından…

Kültürün Dokunulabilir Hafızası: 3 Boyutlu Materyallerin Antropolojik Anlamı Kültürlerin çeşitliliğini anlamaya çalışan bir antropolog olarak, her coğrafyada aynı soruya yönelirim: “İnsanlar kendilerini nasıl ifade ederler?” Bu sorunun cevabı yalnızca sözlerde ya da yazılarda gizli değildir; bazen bir maskenin yüz çizgilerinde, bazen bir heykelin duruşunda ya da bir tören alanındaki taş diziliminde yatar. İşte tam da bu noktada, 3 boyutlu materyaller kültürel kimliğin somut taşıyıcıları olarak karşımıza çıkar. Onlar, insanlığın duygu, inanç ve toplumsal yapılarını şekillendiren sessiz tanıklardır. 3 Boyutlu Materyaller Nedir? 3 boyutlu materyaller, fiziksel olarak hacme sahip, dokunulabilir ve mekânsal varlığı olan objelerdir. Antropolojik açıdan bakıldığında, bu materyaller sadece…

1 Dönümden Ne Kadar Ryegrass Alınır? Rakamın Maskesini Düşürme Kılavuzu Bu soruya kestirme cevap isteyenlere kırgınım. Çünkü “1 dönümden ne kadar ryegrass alınır?” sorusu, çoğu zaman gerçeği değil, pazarlık masasında iyi duran bir rakamı kovalar. Ben rakamın maskesini indirmek istiyorum. Evet, tonlarca ot mümkün; ama hangi toprakta, hangi takvimde, hangi sulamayla, hangi azotla, hangi kesim yüksekliğiyle? Bu yazı, rakamları değil, rakamı mümkün kılan sistemi tartışıyor. Hazır mısın? Ryegrass’in İsmi Güzel, Hikâyesi Daha Güzel Ryegrass deyince genelde İtalyan çimi (Lolium multiflorum) akla gelir; bazı bölgelerde İngiliz çimi (Lolium perenne) de sahaya girer. Hızlı çıkışı, kış-kıyı serinlerinde iştah kabartan yeşil perdeyi kurması…

Kainatta En Büyük Gezegen Hangisi? Antropolojik Bir Perspektif Kültürlerin çeşitliliği, insanın evreni algılayış biçimindeki farklılıkları anlamamıza yardımcı olur. Her toplum, kendi çevresel koşullarına, inançlarına ve tarihsel deneyimlerine dayanarak dünyayı ve evreni farklı şekillerde yorumlar. Bir antropolog olarak, bu kültürel farklılıkların her birinin bizlere bir şeyler öğrettiğine inanırım. Fakat, evrenin en büyük gezegenine bakarken, insanın ortak deneyimlerinin ve sembollerinin ne kadar geniş bir yelpazeye yayıldığını görmemiz de kaçınılmazdır. Peki, kainatta gerçekten en büyük gezegen nedir? Bu soruya verdiğimiz yanıt, sadece astronomik bir keşif değil, aynı zamanda toplumsal yapıları, ritüelleri ve kimlikleri de yansıtan derin bir anlam taşıyor olabilir. Evrenin Büyüklüğü ve…

Göç Nasıl Yazılır? Edebiyatın Kalbinde Bir Yolculuk Edebiyat, kelimelerin yalnızca anlamı değil, ruhu taşıdığı bir alandır. Her kelime, bir duygu yükü, her cümle bir yolculuktur. Göçü yazmak, yalnızca insanların yer değiştirmesini anlatmak değildir; aynı zamanda içsel bir sarsıntıyı, bir kopuşu, bir yeniden doğuşu betimlemektir. Çünkü her göç, bir hatırlayış kadar bir unutma hikâyesidir. Kelimelerin Göçü: Dilin Hareketi “Göç nasıl yazılır?” sorusu, yalnızca dilbilgisel bir merak değil, aynı zamanda edebi bir sorgulamadır. Göç, yazının doğasında vardır. Kelimeler bile tarih boyunca göç eder; dilden dile, kültürden kültüre taşınır, anlamlarını genişletir, bazen yitirir. Edebiyat, bu göçlerin tanığıdır. Tıpkı bir halkın sınır aşan hikâyesi…